تست قند، بدون سوزن، بدون خونگیری
سنسورهای پایش مداوم قند (CGM)، نوعی از تکنولوژی هستند که بدون نیاز به سوزن و خونگیری، به صورت خودکار و متناوب قند را اندازهگیری کرده و نمایش می‌دهند. این سنسورها علاوه بر نشان دادن قند لحظهای، روند تغییرات قند را نیز در طول شبانهروز به شما گزارش خواهند داد.
سوالات متداول
CGM (پایش مداوم قند) چیست و چگونه کار میکند؟
سنسورهای CGM تکنولوژی پیشرفتهای هستند که در طول شبانهروز بدون نیاز به خونگیری و بهطور خودکار، قند شما را اندازهگیری میکنند. این سنسورها دارای سنسور گلوکزی هستند که در زیر پوست قرار میگیرد و بهطور مداوم سطح قند در مایع میانبافتی را اندازهگیری میکند. بخش دیگر این سنسور یک فرستنده است که در فواصل زمانی مشخص قندهای اندازهگیریشده را ثبت کرده و به گیرندهای که میتواند تلفن همراه شما باشد مخابره میکند. این سنسورها برخلاف روشهای سنتی اندازهگیری قند خون، علاوه بر قند لحظهای، شما را از روند و الگوهای تغییرات سطح قند در طی زمان مطلع میکنند. این تصویر کاملتر از وضعیت قندتان، به شما اجازه میدهد تأثیر هر یک از فعالیتهای خود را بر سطح قند ارزیابی کرده و تصمیمات موثرتری برای مدیریت دیابت اتخاذ کنید.
آیا استفاده از سنسور CGM ما را از اندازهگیری قند خون بی‌نیاز میکند؟
خیر. اگرچه استفاده از سنسورهای پایش مداوم قند، تا حد زیادی فرد مبتلا به دیابت را از اندازهگیری با دستگاه قند خون بی‌نیاز میکند، اما متخصصان دیابت و سازمان‌های معتبر توصیه میکنند که افراد مبتلا به دیابتی که از سنسورهای CGM استفاده میکنند در موارد زیر قند خون خود را اندازهگیری نمایند:
- اگر علائم جسمی شما با عدد گزارش‌شده توسط سنسور تطابق ندارد: در این شرایط یا هر زمان دیگری که به صحت اندازهگیری سنسور شک دارید، میتوانید از دستگاه‌های اندازهگیری قند خون استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که میزان معقولی از تفاوت بین این دو عدد قابل قبول است.
- در شرایطی که خطر افت قند خون وجود دارد: توصیه میشود در صورتی که احتمال افت قند خون وجود دارد یا بروز آن میتواند عواقب جدی در پی داشته باشد، از دستگاه‌های اندازهگیری قند خون استفاده کنید؛ از جمله پیش از خواب، پیش از رانندگی، قبل، حین و بعد از ورزش، و هر زمانی که علائم ظاهری افت قند خون بروز میکند.
- در زمان‌های نیاز به کالیبراسیون سنسور پایش مداوم قند: لازم به ذکر است که برخی از سنسورهای پایش مداوم قند برای تضمین دقت نیاز به کالیبراسیون دارند. کالیبراسیون توسط مصرف‌کننده، در زمان‌های مورد نیاز و با کمک دستگاه اندازهگیری قند خون خانگی انجام میشود. اما در برخی از سنسورهای CGM کالیبراسیون در کارخانه‌ی تولیدکننده صورت میگیرد و نیازی به کالیبراسیون و خونگیری توسط بیمار وجود ندارد.
چرا خوانشهای سنسور در روز اول دقت مناسبی ندارد؟
سطح خطای سنسورهای CGM در روز نخست نصب، بهخصوص در ساعات اولیه، بالاتر است. به دلیل این محدودیت در تکنولوژی، لازم است در روز اول صبر و احتیاط (بهویژه در زمان تعیین دوز انسولین) را در پیش بگیرید. عموماً تصور میشود این اتفاق به این دلیل رخ میدهد که سنسورها پس از قرار گرفتن روی بدن، باید در طول روز نخست با محیط فیزیولوژیک بدن سازگار شوند. دقت سنسورهای CGM پس از 24 ساعت به میزان مناسب میرسد، اما با نزدیک شدن به زمان پایان استفاده از سنسور (بسته به نوع سنسور 7، 10، یا 14 روز)، دقت آن مجدداً رو به کاهش میرود.
چطور خوانشهای CGM را با اعداد قند خون اندازهگیریشده با دستگاه تست قند خون مقایسه کنیم؟
پیش از هر چیز لازم است به خاطر داشته باشید که قندی که سنسور اندازهگیری میکند با قند خون متفاوت است، لذا تفاوت میان دو عدد اندازهگیریشده قابل پیش‌بینی و قابل‌قبول است. برای اندازهگیری قند خون اطمینان حاصل کنید که:
- نوارهای تست قند خونتان در شرایط مناسب نگه‌داری شده و تاریخ انقضای آنها نگذشته باشد.
- دست شما تمیز باشد. همیشه پیش از اندازهگیری قند خون دست‌هایتان را به‌خوبی با آب و صابون شسته و خشک کنید.
- در حین یا بلافاصله پس از غذا خوردن یا ورزش این کار را انجام ندهید. در این زمان‌ها قند خون شما با سرعت بیشتری افزایش یا کاهش می‌یابد و تأخیر در نمود تغییرات سطح قند خون در مایع میانبافتی، مقایسه را مشکل میکند. بهترین زمان برای انجام این کار قند ناشتای شماست.
در شرایط زیر مقایسه را انجام ندهید:
- در روز اول نصب سنسور: میزان خطا در سنسورهایی که به‌تازگی نصب شده‌اند بیشتر است، اما دقت سنسورهای پایش مداوم قند پس از 24 ساعت نخست بهبود پیدا میکند.
- زمانی که سرعت تغییرات در سطح قند زیاد است: از آنجایی که تغییرات سطح قند در خون سریع‌تر از مایع میانبافتی نمود پیدا میکند، مقایسه‌ی این دو عدد در چنین شرایطی دشوار است. پس از ثابت شدن سطح قند، دقت سنسور مجدداً افزایش می‌یابد.
- زمانی که سنسور تحت فشار است: هر چیزی که به سنسور شما فشار وارد کند خوانشهای آن را تحت تأثیر قرار میدهد. هر زمانی که فشار از روی سنسور برداشته شود، دقت آن به حالت عادی برمی‌گردد.
- مقایسه‌ی اعداد خوانش‌شده توسط سنسور با قند خون را طی چندین ساعت و با خوانشهای متعدد انجام دهید. هنگام این کار در ذهن داشته باشید که اعداد خوانده‌شده توسط سنسور که تا 20% با عدد قند خون اختلاف داشته باشند دقیق محسوب میشوند. در صورتی که خوانشهای CGM بهطور مداوم و با اختلاف بیش از 20% بالاتر یا پایین‌تر از عدد قند خون باشند، ممکن است سنسور شما دچار اشکال شده یا بسته به نوع آن نیاز به کالیبراسیون داشته باشد.
آیا میتوان حین استفاده از سنسور دوش گرفت یا شنا کرد؟
سنسورهای CGM مقاوم به آب هستند، بنابراین میتوانید در زمان استفاده از آنها با خیال راحت به حمام بروید. شنا کردن در زمان استفاده از سنسور نیز بدون مانع است، اما دقت داشته باشید عمق و مدت زمانی که سنسور قرار گرفتن در زیر آب را تحمل میکند بسته به نوع سنسور متفاوت است. غالب سنسورهای رایج را میتوان تا عمق حداقل 1 متر و به مدت حداقل 30 دقیقه زیر آب برد. لازم است بدانید که عملکرد بلوتوث در آب دچار اختلال میشود، پس در زمان شنا تلفن همراهتان را درنزدیکی خود نگه داشته، و در نظر داشته باشید که برای ارسال اطلاعات سنسور به گیرنده لازم است خارج از آب باشید.
آیا ورزش کردن در زمان استفاده از سنسور امکان پذیر است؟
ورزش کردن در زمان استفاده از سنسورهای CGM مشکلی ایجاد نمیکند، اما تعریق زیاد یا تکانهای شدید ناشی از ورزشهای سنگین میتواند باعث شل شدن چسب سنسور شود. شل شدن سنسور یا خارج شدن نوک سنسور از پوست باعث خوانشهای نادرست یا از کار افتادن سنسور میشود. میتوانید برای کمک به اتصال سنسور از چسبهای پوشانندهی سنسور یا چسب بانداژ استفاده کنید. توجه کنید که سوراخ وسط سنسور نباید پوشانده شود تا مسیر خروج رطوبت پوست زیر سنسور مسدود نشود. دقت داشته باشید که پیش از به اتمام رسیدن زمان استفاده از سنسور، نباید چسب را از پوست جدا کنید. همچنین میتوان در زمان ورزش به طور موقت سنسور را با باندهای غیرچسبی یا بازوبندهای نگه دارندهی سنسور در جای خود محکم کرد، اما به خاطر داشته باشید که موضع سنسور نباید تحت فشار قرار بگیرد.
آیا میتوان با سنسورهای CGM به کوهنوردی رفت؟
ممانعتی برای کوهنوردیهای معمول در زمان استفاده از سنسور وجود ندارد؛ اما پیش از صعود به قلههای مرتفع، به ارتفاع عملکردی سنسور مورد استفادهی خود دقت داشته باشید. همچنین لازم است از سنسور در برابر یخ زدگی و قرار گرفتن در محدودهی دمایی خارج از تحمل سنسور (با توجه به توصیه شرکت سازنده آن) محافظت کنید.
آیا میتوان از سنسورهای CGM در زمان تصویربرداریهای پزشکی استفاده کرد؟
شرکتهای تولید کنندهی سنسورهای CGM توصیه میکنند که پیش از پروسههای رادیولوژی مثل عکس برداری با اشعهی X، CT اسکن، MRI، و پروسههای درمانی مثل دیاترمی حتما سنسور را جدا کنید و بعد از اتمام آن سنسور جدیدی را جایگزین کنید. قرار گرفتن در معرض اینگونه شرایط میتواند موجب آسیب به اجزای مختلف سنسور و از کار افتادن آن یا ثبت خوانشهای نادرست توسط سنسور شود.
آیا میتوان از سنسورهای CGM در فرودگاه یا حین پرواز استفاده کرد؟
فلزیابهای مورد استفاده در فرودگاهها اختلالی در عملکرد سنسورهای CGM ایجاد نمیکنند. اما سنسور شما نباید در معرض اشعهی X یا امواج رادیویی میلیمتری که در اسکنرهای کل بدن و اسکنرهای بازرسی بار استفاده میشوند قرار بگیرد. این اسکنرها میتوانند باعث آسیب به سنسور یا کاهش دقت آن شوند. لذا به خاطر داشته باشید که سنسورهای استفاده نشده خود را در چمدان نگذارید و آنها را در ساک دستی حمل کنید. اگر در مورد نوع اسکن امنیتی که شما و سنسورتان از آن عبور می کنید شک دارید، پیش از اقدام افسر امنیتی برای بازرسی، وی را مطلع کرده و درخواست کنید که نوع دیگری از بازرسی برای شما انجام شود.
قرار گرفتن در محدوده ارتفاع پرواز هواپیماهای تجاری معمول اختلالی در عملکرد سنسور ایجاد نمیکند. در زمان پرواز میتوانید از تلفن همراه خود برای اسکن کردن سنسورتان استفاده کنید. بهتر است پیش از سفر، قوانین شرکت هواپیمایی در مورد استفاده از بلوتوث یا NFC را مطالعه کرده و مطابق آن برنامهریزی کنید.
آیا سنسور CGM میتواند باعث آسیب یا واکنش‌های پوستی شود؟
نصب سنسورهای CGM میتواند موجب خون‌ریزی یا کبودی در محل شود؛ این خون‌ریزی باید با اعمال فشار ملایم در عرض چند دقیقه متوقف شود، در صورت تداوم خون‌ریزی لازم است سنسور را جدا کرده و سنسور جدیدی را در موضع دیگری نصب کنید. در برخی افراد چسب سنسور میتواند باعث بروز واکنش‌های حساسیتی شود که با التهاب، تورم و خارش در پوست زیر سنسور و اطراف آن بروز پیدا میکند. در چنین شرایطی لازم است پیش از ادامه‌ی استفاده از سنسور با پزشک خود مشورت کنید.
به منظور پیشگیری از آسیب‌های احتمالی لازم است مراحل نصب سنسور را مطابق با دستورالعمل سازنده به دقت طی کنید. در نظر داشتن موارد زیر نیز میتواند کمک کننده باشد:
- موضع نصب سنسور به خوبی تمیز شده باشد: به این منظور میتوانید پیش از نصب موضع را با صابون بدون مرطوب کننده و غیر معطر بشویید. در نظر داشته باشید که همیشه پس از برداشتن سنسور از روی پوست، باقی مانده‌ی چسب آن را به طور کامل از روی پوست پاک کنید.
- برای نصب سنسور جدید هر بار موضع متفاوتی را انتخاب کنید: بعد از هر دوره استفاده ، پیش از نصب سنسور در ناحیه‌ای که سنسور قبلی روی آن قرار داشته است، حداقل ده روز به موضع استراحت دهید.
- سنسور را روی پوست خشک نصب کنید: نصب سنسور را بلافاصله پس از استحمام یا در محیط‌های مرطوب مثل دستشویی یا حمام انجام ندهید. میتوانید پیش از نصب سنسور با سشوار از خشک بودن موضع نصب سنسور اطمینان حاصل کنید.
- پوستتان را برای نصب سنسور آماده کنید: در صورت نیاز موهای موضع نصب سنسور را بتراشید و از لوسیون‌ها و روغن‌ها روی پوست ناحیه نصب استفاده نکنید. در صورتی که پوست شما چرب است میتوانید از لایه‌بردارهای ملایم برای شستشو استفاده کنید. استفاده از اسپری‌های ضد تعریق 15 دقیقه پیش از نصب سنسور روی موضع میتواند برای افرادی که تعریق بیش از حد دارند موثر باشد.
چگونه سنسورهای CGM را از پوست جدا کنیم؟
ابتدا به آرامی لبههای چسب را از روی پوست بلند کرده و سپس سنسور را با یک حرکت از روی پوست بردارید. چنانچه جدا کردن چسب مشکل و دردناک است میتوانید با کمک پنبه چسب سنسور را به روغن بچه یا روغنهای گیاهی آغشته کرده و پس از 10 الی 15 دقیقه اقدام به جدا کردن آن نمایید. کشیدن ناگهانی سنسور برای جدا کردن آن میتواند موجب آسیب به پوست شود. در صورت باقی ماندن ذرات چسب پس از برداشتن سنسور، میتوانید از آب گرم و صابون یا ایزوپروپیل الکل برای پاک کردن پوست استفاده کنید.
اگر سنسور پیش از اتمام دوره‌ی استفاده از پوست جدا شود چه باید کرد؟
سنسوری که به هر دلیل پیش از اتمام مدت استفاده از پوست جدا شود یا بیوفتد، قابل نصب و استفادهی مجدد نیست و لازم است با سنسور جدیدی جایگزین شود. برای جلوگیری از شل شدن چسب سنسور لازم است مراحل آماده سازی پوست و نصب سنسور را مطابق توصیه سازنده طی کنید. دقت کنید که پوست موضع نصب آغشته به کرم یا لوسیون نباشد. حتما پیش از نصب پوست ناحیه مورد نظر را بشویید، با الکل پاک کنید و اجازه دهید تا پیش از نصب سنسور کاملا خشک شود. اگر با رعایت این موارد همچنان با مشکل شل شدن سنسورتان مواجه هستید میتوانید از چسبهای پوشاننده سنسور کمک بگیرید.
