دیابت و بیماری های غده تیروئید هر دو از مشکلات غدد درون ریز و هورمونی هستند. هنگامی که بیماری تیروئید در فردی مبتلا به دیابت رخ می دهد، می تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند.
اگر چه این دو بیماری با مکانیسم های مجزا ایجاد میشوند اما برخی تحقیقات نشان داده است که اختلال در فعالیت غده تیرویید میتواند بر روی متابولیسم گلوکز تاثیرگذار باشد و ریسک ابتلا به دیابت را افزایش دهد و یا بر کنترل آن موثر باشد
بیماری های غده تیروئید را بشناسیم!
تیروئید یک غده پروانه ای شکل در قسمت پایین گردن شما درست زیر پوست شما است. بدن شما، فرآیندهای استفاده و ذخیره انرژی یا همان متابولیسم را با ترشح ماده‌ای به نام هورمون تیروئید تنظیم می‌کند. زمانیکه میزان هورمون تولید شده توسط غده تیروئید بیشتر یا کمتر از حد طبیعی باشد با اختلال غده تیروئید مواجه خواهیم شد. اگر هورمون تیروئید بیش از حد تولید شود، متابولیسم بدن شما افزایش می‌یابد که به آن پرکاری تیروئید می‌گویند. برعکس در صورتی که هورمون تیرویید به اندازه کافی تولید و ترشح نشود متابولیسم بدن بسیار کم میشود که به آن کم کاری تیروئید می‌گویند.
هنگامی که تیروئید به درستی کار نمی کند و اختلال در تولید هورمون های تیروئید ایجاد میشود، بسیاری از جنبه های سلامت جسمی، ذهنی و عاطفی می تواند تحت تاثیر قرار گیرد. اختلال تولید هورمونهای تیروئید همچنین متابولیسم طبیعی بدن را مختل می کند، که میتواند مدیریت قند خون را حتی پیچیده‌تر کند.
ارتباط بین دیابت نوع 1 و اختلالات تیروئید چیست؟
داشتن یک بیماری خودایمنی احتمال ابتلا به بیماری خودایمنی دیگر را افزایش می دهد، بنابراین ابتلا به دیابت نوع 1 ممکن است خطر ابتلا به بیماری خود ایمنی تیروئید را افزایش دهد.
با این حال، بیماری تیروئید و دیابت نوع 1 ارتباط نزدیک تری نسبت به سایر بیماری های خودایمنی دارند. مطالعات نشان داده اند که بین 17 تا 30 درصد از بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 1 نیز تحت تأثیر اختلالات خودایمنی تیروئید قرار دارند.
دو نوع شایع از بیماری خودایمنی تیروئید در میان افراد مبتلا به دیابت نوع یک وجود دارد:
بیماری هاشیموتو (تیروئیدیت هاشیموتو):
در افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو، سیستم ایمنی به بافت غده تیروئید حمله می کند و سلولهای تولید کننده هورمون تیروئید را از بین می برد. این بدان معنی است که غده تیروئید دیگر نمی تواند هورمون کافی تولید کند، که منجر به کم کاری تیروئید می شود که می تواند از طریق علائم مختلف ظاهر شود:
- خستگی
- حساسیت به سرما
- گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید که می تواند باعث احساس پری گلو شود.
- افزایش وزن
- یبوست
- ضربان قلب کند شده
- ریزش مو
- خشکی پوست
- پریودهای نامنظم یا سنگین تر و ناباروری
- خلق و خوی افسرده
- دردهای عضلانی
- احساس مه روانی
بیماری گریوز:
این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن با تولید پادتن هایی منجر به فعال شدن بیش از حد سلول های تولید کننده هورمون تیروئید می شود و بنابراین میزان ترشح هورمون تیروئید بیش از حد معمول افزایش می یاید. افزایش سطح این هورمون در بدن، تسریع فرآیندها و عملکرد بدن را در پی خواهد داشت.
از مهم‌ترین علائم پرکاری تیروئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش تعریق
- کاهش وزن با وجود اشتهای طبیعی یا افزایش یافته
- تنگی نفس
- اسهال
- ضعف یا لرزش عضلانی
- کاهش تمرکز
- تغییر در مدت دوره قاعدگی و مقدار خونریزی
- پوست ضخیم روی زانو، آرنج و ساق پا
- چشم های برآمده و بیرون زده
هورمون های تیروئید از طریق مکانیسم های مختلفی بر متابولیسم گلوکز تأثیر می گذارند در پرکاری تیروئید هنگامی که متابولیسم بدن شما افزایش می یابد ، داروهای شما سریعتر از بدن شما خارج میشود نیمه عمر دارو کاهش میابد سطح گلوکز خون شما ممکن است افزایش یابد به این علت که دوز معمول دارو شما به اندازه کافی در بدن باقی نمی ماند تا بتواند به شکل موثر قند خون را کنترل کند . مکانیسم دیگری که رابطه بین پرکاری تیروئید و هیپرگلیسمی را توضیح می‌دهد، افزایش جذب گلوکز روده ای است که توسط هورمون های تیروئید انجام می شود
تشخیص پرکاری تیروئید و قند خون پایین به دلیل اینکه ممکن است علایم مشابه داشته میتواند دشوار باشد. اگر همزمان به دیابت و پرکاری تیرویید مبتلا باشید در صورتی که به علت پرکاری تیرویید عرق کنید و دچار لرزش شوید، ممکن است فکر کنید که دچار افت قند خون شده‌اید و از کربوهیدرات بیشتری استفاده می‌کنید و ناخواسته باعث افزایش قند خون می‌شوید. استفاده از گلوکومتر برای بررسی مقدار قند خون می تواند به شما در جلوگیری از این مشکل کمک کند.
در کم کاری تیروئید هنگامی که متابولیسم بدن شما کاهش می‌یابد، سطح گلوکز خون شما ممکن است کاهش یابد زیرا داروی دیابت شما به سرعت معمول از بدن شما عبور نمی‌کند و بنابراین مدت طولانی‌تری فعال می‌ماند. در کم کاری تیروئید، ممکن است لازم باشد طبق نظر پزشک دوز داروهای دیابت خود را کاهش دهید تا از افت قند خون جلوگیری کنید.
در صورت ابتلا به دیابت و اختلالات تیروئید چه راهکارهایی را در پیش بگیریم؟
- مدیریت اختلال تیروئید و در صورت نیاز استفاده از داروها طبق نظر پزشک معالج
- کنترل وزن
- مدیریت سطح قند خون
- کنترل سطح استرس و اضطراب
نکات سبک زندگی برای مدیریت بیماری تیروئید و دیابت نوع 1
حتی اگر مدیریت دیابت نوع 1 و بیماری تیروئید چالش برانگیز باشد، روش هایی وجود دارد که می تواند به شما در مدیریت هر دو بیماری کمک کند.
رژیم غذایی
- از مصرف غذاهای فرآوری شده، غذاهای سرشار از شکر تصفیه شده و غذاهای غنی از چربی اشباع شده خودداری کنید.
- نان سبوس دار و برنج بخورید.
- روزانه حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات بخورید.
اگر تیروئید پرکار دارید (پرکاری تیروئید)، با تیم مراقبت های بهداشتی دیابت خود در مورد موارد زیر صحبت کنید:
- خوردن غذاهای غنی شده با کلسیم و ویتامین D.
- اجتناب از غذاهای غنی از ید مانند غذاهای دریایی، لبنیات، جلبک دریایی، تخم مرغ کامل و نمک یددار.
اگر تیروئید کم کار دارید (کم کاری تیروئید)، با تیم مراقبت های بهداشتی دیابت خود در مورد موارد زیر صحبت کنید:
خوردن بیشتر غذاهای غنی از ید، روی و سلنیوم می تواند به حفظ عملکرد مناسب تیروئید کمک کند. برخی از این غذاها شامل غذاهای دریایی، لبنیات، جلبک دریایی و تخم مرغ کامل است.
محدود کردن مصرف غذاهای حاوی سویا و غذاهایی که تولید هورمون های تیروئید را با تداخل در جذب ید مختل می کنند مانند کلم بروکسل، کلم پیچ، کلم بروکلی، گل کلم و کلم.
مدیریت دیابت نوع 1 با اختلال عملکرد تیروئید می تواند یک چالش باشد. با کار فعالانه با تیم مراقبت های بهداشتی دیابت خود برای ارزیابی منظم رژیم دارویی خود و تنظیم یک برنامه غذایی و ورزشی که برای سبک زندگی شما منطقی است، می تواند به شما در مدیریت دیابت نوع 1 و اختلال خاص تیروئیدی که با آن مواجه هستید کمک کند تا بتوانید کیفیت زندگی بهتری داشته باشید
