پایش منظم قند خون از مهمترین مسائلی‌ست که به عنوان یک فرد مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 لازم است همواره مدنظر قرار بدهیم و به آن وفادار بمانیم. به این ترتیب می‌توانیم نوسانات قند خون خود را شناسایی کنیم، عواملی که موجب این نوسانات می‌شوند یا بر روی سطح قند خون تأثیر می‌گذارند را بشناسیم و بر روی مدیریت سطح قندمان تسلط به مراتب بهتری داشته باشیم. با برخورداری از اطلاعات دقیق در مورد تغییرات قند خونمان می‌توانیم در زمان مناسب اقدامات لازم را جهت کنترل سطح قند انجام بدهیم و قند خونمان را در محدوده هدف (سبز) نگه داریم. این اقدامات به موقع در جهت کنترل میزان قند و برگرداندن آن به حالت طبیعی موجب کاهش یا حذف احتمال بروز عوارض دیابت شده و جسم و روح ما را سالم‌تر نگه می‌دارد. به این دلیل ضروری‌ست که با توجه به شرایطمان و با مشورت پزشک تصمیم بگیریم چند مرتبه و چه زمان‌هایی در طول شبانه روز قند خونمان را اندازه‌گیری کنیم.
استفاده از دستگاه تست قند خون این امکان را در اختیار ما قرار می‌دهد تا با پایش عدد قند خون در زمانهای مختلف بتوانیم با همراهی پزشک به منظور بهبود مدیریت قند خون، الگوهایی را با توجه به تغییرات سطح قند به دست آوریم.
برخی از این دستگاه‌ها مانند دستگاه فری سنس اعداد قندهای گرفته شده را در حافظه خود ذخیره کرده و می‌تواند به سادگی با استفاده از سیستم اسکن تحلیلی قند خون، امکان دسترسی دقیق به این اطلاعات را فراهم کند ولی برخی دیگر فاقد این ویژگی هستند و ناچارا لازم است کاربر با یادداشت روزانه اعداد قند در دفترچه و ارائه آن به پزشک روند مدیریت قند را پیش بگیرد و در جهت تشخیص الگوی قند خون قدم بردارد.
لازم است بدانیم در این میان، تکنولوژی نوظهور CGM با فراهم کردن امکان اندازه گیری قند به صورت مداوم، توانسته عملکرد بهتری را در زمینه پایش سطح قند رقم بزند.
سیستم پایش مداوم گلوکز یا قند چیست؟
CGM (Continuous Glucose Monitoring) از تکنولوژی‌هایی‌ست که در زمینه اندازه‌گیری قند کاربرد دارند. سیستم‌های CGM دستگاه‌هایی هستند که به سادگی بر روی بدن شما نصب شده و با اندازه‌گیری مداوم غلظت قند یا گلوکز، مدیریت دیابت را برای شما ساده‌تر می‌کند.
اگرچه دستگاه‌های CGM انواع متفاوتی دارند و تحت برندهای مختلف در بازار موجود هستند اما همگی عملکردی مشابه دارند. در هنگام استفاده از CGM یک حسگر کوچک زیر پوست فرد (معمولا روی شکم یا پشت بازو) قرار می‌گیرد. این حسگر سطح گلوکز موجود در مایع میان بافتی زیر پوست را در فواصل منظم اندازه‌گیری کرده و نتایج را در حافظه داخلی خود ثبت می‌کند.
از دیگر قابلیت‌های معمول CGM، قابلیت اتصال بی‌سیم به گوشی‌های تلفن همراه با کمک اپلیکیشن‌های مخصوص به خود یا دستگاه‌های گیرنده‌ای‌ست که به صورت اختصاصی برای همان CGM در نظر گرفته شده‌اند. به این ترتیب می‌توانید به سادگی به تمامی نتایج قند خود دسترسی داشته باشید و این اطلاعات را جهت بررسی دقیق‌تر وضعیت قندتان به صورت گزارش‌های مختلف در اختیار پزشکتان قرار بدهید.
از دیگر ویژگی‌های جالب CGM که کار با آن را آسان کرده، قابلیت استفاده از این سیستم در حین فعالیت‌های روزمره است. در زمان استفاده از آن می‌توانید با این دستگاه‌ها به حمام بروید، ورزش کنید و بدون محدودیت به کارهای روزانه‌تان بپردازید در حالی که سیستم CGM شما بدون وقفه به اندازه گیری و ثبت عدد قندتان در فواصل زمانی منظم ادامه می‌دهد.
در این بین مزایای دیگری شامل امکان ثبت زمان تزریق انسولین و صرف وعده‌های غذایی یا زنگ هشدار برای زمانی که قند بالا یا افت قند را تجربه می‌کنید نیز در اختیار شما قرار می‌گیرد.
چه زمانی بهتر است از سیستم پایش مداوم قند استفاده کنیم؟
سیستم‌های پایش مداوم قند عموماً برای تمام افرادی که با دیابت زندگی می‌کنند استفاده می‌شوند. با این حال، استفاده از این دستگاه‌ها در میان کسانی که تحت درمان با انسولین می‌باشند یا شرایط ویژه‌ای دارند، بسیار کمک کننده است. این افراد شامل:
- افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 تحت درمان با انسولین
- افرادی که دچار نوسانات شدید قند خون می‌شوند.
- افراد مبتلا به دیابت که باردار هستند یا کسانی که دیابت بارداری دارند و لازم است سطح قند خود را به طور سختگیرانه تری تحت نظر داشته باشند
- افرادی که سابقه تجربه افت قند خون های بدون علامت را داشته اند.
- افرادی که شرایط خاصی مانند اختلالات مهارتی یا اختلالات بینایی دارند که می تواند مدیریت دیابت را دشوار نماید
- شرایط خاصی که می‌تواند مدیریت دیابت را دشوارتر کند، برای مثال افرادی که برای کنترل سطح قند خون و مدیریت دیابت به کمک خانواده یا سایر مراقبین نیازمند هستند.
استفاده از سیستم پایش مداوم قند چه مزایایی دارد؟
برخلاف دستگاه‌های تست قند خون سنتی که سطح قند خون را با نمونه‌گیری از نوک انگشت اندازه‌گیری می‌کنند و قادرند سطح قند خون را در یک نقطه‌ی زمانی خاص بسنجند، سیستم‌های پایش مداوم قند CGM اطلاعات را به طور پیوسته در طول دوره‌ی استفاده در اختیار ما قرار می‌دهند. با بررسی این اطلاعات بدست آمده از CGMها می‌توانیم الگوهای تغییر قندمان را پیدا کنیم تا تاثیر مواد غذایی، خواب و فعالیت فیزیکی بر روی سطح قندمان را بشناسیم و با مدیریت بهتر دیابت سلامتی‌مان را حفظ کنیم. دیگر مزیت قابل توجه CGMها وجود زنگ‌های هشدار است که با تنظیم آن‌ها می‌توان از افت و خیزهای شدید قند پیشگیری کرد. علاوه بر این بسیاری از CGM ها امکان ارسال لحظه ای گزارش قند از راه دور به اعضای خانواده را فراهم می کنند. به عنوان مثال زمانی که فرزند مبتلا به دیابت در مدرسه است، امکان پایش قند وی برای مادر و پدر از راه دور فراهم است.
- مطلع شدن از سطح قند در طول شب، زمانی که در حالت عادی قند خونتان ممکن است اندازه گیری نشود
- در اختیار داشتن تصویر جامع از روند تغییرات قند خون در طول شبانه روز
- کمتر شدن نیاز به گرفتن نمونه خون از نوک انگشتان نسبت به روش های سنتی اندازه گیری قند
- کاهش وقوع بروز حملات افت قند خون و قند خون بالا
- امکان دانلود و اشتراک گذاری اطلاعات قند با پزشک و تیم پزشکی
سیستم پایش مداوم قند چه محدودیت‌هایی دارد؟
اگرچه سیستم پایش مداوم قند یا CGM با سنجش مستمر قند در تمام طول شبانه روز تصویر جامعی از تغییرات قند را ارائه می دهد، اما به طور طبیعی هزینه استفاده از سیستم CGM نسبت به دستگاه قند خون دیجیتال (دستگاه‌های رایج که با گرفتن نمونه خون از نوک انگشت سطح قند خون را اندازه‌گیری می‌کنند) بیشتر است و تهیه این سیستم‌ها هزینه مدیریت دیابت را افزایش خواهد داد.
از سوی دیگر دستگاه CGM نمی‌توانند همیشه جایگزین استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون معمول باشند و به عنوان مکملی برای آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. ممکن است که سطح قند در مایع میان بافتی (که توسط CGMسنجیده می‌شود) همیشه با سطوح قند خون مطابقت نداشته باشدکه در این شرایط لازم است سطح قند خون با استفاده از دستگاه های سنجش قند خون اندازه‌گیری بشود.
