نقرس و دیابت نوع دو از جمله اختلالاتی هستند که می‌توانند به صورت همزمان سلامت فرد را تحت تأثیر قرار بدهند. این دو بیماری اغلب علل زمینه‌ای مشترکی دارند و کنترل آنها نیازمند راهبردهای مدیریتی دقیق و هماهنگ است. افرادی که به این دو اختلال مبتلا می‌شوند لازم است به گونه‌ای تحت کنترل قرار بگیرند که مشکلات و عوارض هر دو بیماری به بهترین شکل دیده شود و با انتخاب روش های مناسب، از تشدید عوارض هر کدام از آنها جلوگیری گردد. از مهمترین اولویت‌هایی که جهت کنترل و تسهیل فرآیند مدیریت این دو اختلال نقش دارد میتوان به بهره‌مندی از یک تیم پزشکی مجرب و متخصص اشاره نمود تا برنامه‌ای جامع را برای کاهش علائم و عوارض هر دو بیماری به صورت یکپارچه و منسجم برای شما مدنظر قرار دهد.
آشنایی با نقرس
نقرس نوعی آرتریت التهابی است که با احساس دردهای شدید در نواحی مفصلی بروز می‌کند و معمولاً قاعده انگشت شست پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دوره‌های درد شدید ناشی از این بیماری می‌توانند باعث ناتوانی فرد شوند و در صورت عدم پیگیری دوره های درمانی، با گذشت زمان، ممکن است تشدید شوند. علت اصلی نقرس، تجمع اسید اوریک در بدن است. هنگامی که سطح اسید اوریک بیش از حد بالا می‌رود، بلورهای اورات می‌توانند در داخل مفاصل تشکیل شده و منجر به التهاب و درد شوند که از مهمترین عوارض نقرس به شمار می‌رود.
اسید اوریک به طور معمول در خون حل می‌شود و پس از پردازش توسط کلیه‌ها همراه با ادرار از بدن دفع می‌گردد. با این حال، اگر بدن بیش از حد اسید اوریک تولید کند یا کلیه‌ها قادر به دفع کافی آن نباشند، سطح اسید اوریک خون افزایش می‌یابد و در نتیجه این اختلال، شاهد بروز هیپراورمی و تشکیل بلورهای دردناک در مفاصل و حتی بافت‌های نرم خواهیم بود. اولین حمله نقرس می‌تواند یک تا دو هفته طول بکشد و تقریباً ۸۵ درصد از آنها در عرض سه سال، عود این بیماری را تجربه می‌کنند. نقرس اغلب دارای زمینه ژنتیکی قوی است و بروز آن در خانواده ها ارثی می‌باشد.
عوامل خطر و علل مشترک دیابت با نقرس
عوامل متعددی به افزایش سطح اسید اوریک منجر می‌شوند، که می‌توانند به عنوان عوامل ابتلا به دیابت نوع دو نیز شناخته شوند:
- مصرف بیش از حد الکل، به ویژه آبجو و مشروبات الکلی قوی
- مصرف بیش از حد گوشت قرمز
- مصرف بیش از حد شکر، از جمله شربت ذرت با فروکتوز بالا
- ژنتیک
- چاقی
- سندرم متابولیک
- برخی از دارو های مدر
- فشار خون بالا
- روزه گرفتن و کم‌آبی بدن
- سن (بالای ۴۵ سال)
ارتباط بین نقرس و دیابت
ارتباط بین نقرس و دیابت نوع ۲ به عنوان یک ارتباط دوطرفه توصیف می‌شود، به این معنی که ابتلا به هر یک می‌تواند بر ابتلا به دیگری نیز تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به دیابت نوع دو شانس بالاتری برای ابتلا به نقرس دارند و برعکس، نقرس خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. لازم به ذکر است که ابتلا به نقرس، نقشی در بروز دیابت نوع یک نخواهد داشت.
علل مشترک ابتلا به نقرس و دیابت
- چاقی: اضافه وزن بالا به عنوان یک عامل خطر حائز اهمیت در هر دو بیماری محسوب می‌شود. شاخص توده بدنی (BMI) بالا و چاقی، به میزان زیادی با ابتلا به دیابت و نقرس مرتبط است. تقریباً ۹۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع دو، دارای اضافه وزن هستند. علاوه بر این، افراد دارای اضافه وزن، چهار برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی در معرض ابتلا به نقرس قرار دارند، زیرا اضافه وزن توانایی کلیه‌ها را در دفع اسید اوریک مختل می‌کند. کاهش وزن می‌تواند به بدن، در دفع اسید اوریک اضافی کمک نماید.
- سندرم متابولیک: این سندرم، مجموعه ای از علائم هشدار دهنده است که اغلب همزمان با نقرس و دیابت بروز می‌کند. سندرم متابولیک شامل فشار خون بالا، چاقی شکمی، هایپرگلیسمی یا علائم قند خون بالا و سطوح بالای کلسترول است. این عوامل در مجموع، خطر ابتلا به بیماری‌های تهدیدکننده زندگی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
- مقاومت به انسولین و هایپرانسولینمی: دیابت نوع ۲ با مقاومت به انسولین مشخص می‌شود، جایی که بدن، انسولین را به طور مؤثر استفاده نمی‌کند و به جای ورود انسولین به سلول‌ها، این ماده در خون تجمع پیدا می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که مقاومت به انسولین ممکن است در پیشرفت نقرس و هیپراورمی نقش داشته باشد و وضعیت مقاومت به انسولین را تشدید نماید. پزشکان تأکید می‌کنند که هایپرانسولینمی (مقادیر بالاتر انسولین در خون به دلیل مقاومت به انسولین) که از ویژگی‌های بارز ابتلا به دیابت نوع ۲ است، می‌تواند به طور قابل توجهی بر فرآیند دفع اسید اوریک تأثیر بگذارد.
تاثیر رژیم غذایی در ابتلا به نقرس و دیابت
رژیم‌های غذایی متناسب می‌توانند به صورت مستقیم بر فرآیند کنترل دیابت نوع ۲ اثرگذار باشند. در دیابت، تمرکز اصلی بر مصرف مواد غذایی سالم به صورت متعادل می‌باشد که در این میان مصرف غذاهای کامل و فرآوری شده‌ی کم در اولویت قرارمی‌گیرند. این در حالی‌ست که ابتلا به نقرس از لحاظ پزشکی به مصرف غذاهای غنی و چرب مرتبط می‌شود. رژیم‌های غذایی متعادل تا حدی می‌توانند در کنترل این اختلال موثر باشند و نقشی تعیین کننده در روند بهبود آن ایفاء کنند.
بسیاری از غذاهایی که افراد مبتلا به نقرس باید از آنها اجتناب کنند، به طور کلی برای افراد دیابتی نیز توصیه نمی‌شوند. توصیه‌های غذایی کلیدی برای بیماران مبتلا به نقرس شامل موارد زیر است:
- غذاهای حاوی پورین بالا: پورین ها ، هنگام تجزیه، اسید اوریک تولید می‌کنند. غذاهایی با بالاترین غلظت پورین شامل گوشت گاو، مرغ، اردک و ژامبون و جگر است. محدود کردن یا حذف این غذاها برای کنترل هر دو بیماری توصیه می‌شود.
- نوشیدنی های حاوی الکل: الکل حاوی پورین است. محدود کردن یا اجتناب از مصرف آبجو، شراب و مشروبات الکلی برای بیماران نقرس، چه در زمان عود این بیماری و چه در زمان عدم عود آن، توصیه می‌شود، زیرا مصرف زیاد الکل یک عامل محرک شایع است.
- شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) و غذاهای شیرین: این نوع غلیظ شکر در بسیاری از محصولات فرآوری شده، از جمله غلات صبحانه، آب نبات، نان و شیرینی‌جات، فست فود و نوشیدنی‌ها یافت می‌شود. نوشابه‌های شیرین و غذاهای حاوی فروکتوز بال،ا علاوه بر اینکه در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت باید با احتیاط مصرف شوند، از محرک‌های رایج ابتلا به نقرس نیز هستند و باید از مصرف آنها اجتناب کرد.
- غذا های دریایی: درحالی که برخی از غذاهای دریایی سرشار از پورین هستند اما مصرف ماهی‌های کم‌چرب و سرشار از پروتئین برای مدیریت قند خون مفید است. گزینه‌های با پورین کمتر مانند ماهی سالمون یا میگو را میتوان در صورت ابتلا به هر دو بیماری، با اعتدال مصرف کرد، زیرا غذاهای دریایی، مواد مغذی ضروری را فراهم می‌کنند.
پزشکان، رویکردهای غذایی برای کنترل فشار خون بالا را برای افراد مبتلا به هر دو بیماری توصیه می‌کنند. این رژیم بر سبزیجات، غلات کامل و غذاهای غنی از پروتئین و فیبر تأکید دارد، در حالی که نمک، شیرینی‌جات و گوشت‌های چرب را محدود می‌کند. علاوه بر این، گنجاندن محصولات لبنی مانند شیر بدون چربی و ماست کم‌چرب ممکن است در برابر نقرس محافظت ایجاد کند. همچنین توصیه می‌شود که افراد، مواد غذایی محرک و تشدید کننده علائم نقرس را شناسایی کرده و از مصرف این مواد غذایی پرهیز نمایند. مشورت با یک متخصص تغذیه می‌تواند به ایجاد یک برنامه غذایی فردی مناسب کمک کند.
کنترل نقرس و دیابت
روند کنترلی نقرس شامل مصرف دارو و تغییرات سبک زندگی است. هنگام مدیریت همزمان نقرس و دیابت، بسیار مهم است پزشک را از دارو های دیگر خود مطلع کنید تا اطمینان حاصل شود که مصرف آنها تداخلی ایجاد نکرده و وضعیت بیماری دیگر را تشدید نمی‌کند. اگر به دیابت نوع دو مبتلا هستید به علائم قند خون پایین و علائم قند خون بالا توجه کنید، زیرا با بررسی و پایش علائم دیابت می‌توانید با تصمیم‌گیری به موقع، از نوسانات شدید قند خون جلوگیری کرده و قند خون خود را همواره در محدوده هدف حفظ نمائید.
در این راستا می‌توانید از سنسور قند خون یا دستگاه تست قند خون رایج استفاده کنید. بدون شک پایش مداوم و مستمر سطح قند می‌تواند علاوه بر مدیریت دیابت، به مدیریت نقرس نیز کمک کند.
برای اطلاع از جزئیات، بیمه دیابت، بیمه سنسور و استعلام قیمت سنسور پایش قند خون به فروشگاه فریرطب مراجعه نمائید و یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.
مدیریت سبک زندگی فراتر از رژیم غذایی
فراتر از رژیم غذایی و دارو، بهبود سبک زندگی برای مدیریت همزمان نقرس و دیابت توصیه می‌شود:
- کاهش وزن: کاهش وزن یکی از مهمترین اهداف برای کنترل دیابت نوع ۲ است. همچنین به عنوان یک راهکار مناسب برای کنترل نقرس در افراد دارای اضافه وزن توصیه می‌شود. وجود اضافه وزن، توانایی کلیه‌ها را برای دفع اسید اوریک کاهش می‌دهد، بنابراین کاهش وزن می‌تواند به بدن در پاکسازی اسید اوریک اضافی و کنترل قند خون کمک کند.
- ورزش: فعالیت بدنی منظم به کنترل قند خون و کاهش وزن کمک می‌کند. رعایت این نکته ضروری است که ورزش را به آرامی شروع کرده و از فشار آوردن بیش از حد به بدن خودداری نمائید. ورزش‌های ملایم و سبک به خصوص در زمان تشدید عوارض نقرس یا بروز حملات، کمک کننده هستند زیرا می‌تواند موجب کاهش قابل توجه التهاب و درد شود. توصیه می‌شود به منظور انتخاب ورزش مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
- نوشیدن آب کافی: نوشیدن مقدار زیادی آب برای کمک به دفع اسید اوریک و عملکرد کلیه مفید است. سعی کنید روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید و در صورت انجام ورزش و فعالیت بدنی، آب بیشتری مصرف کنید.
- کنترل سایر مشکلات سلامتی: مدیریت فعال سایر بیماری‌ها مانند فشارخون بالا، بیماری های کلیوی و اضافه وزن بسیار مهم است. این شرایط می‌توانند سطح اسید اوریک را افزایش داده و حملات نقرس را تحریک کنند. معاینات منظم پزشکی و پایبندی به برنامه‌های درمانی برای این کنترل این شرایط ضروری است.
نقرس و دیابت نوع ۲ امکان دارد افراد را به صورت همزمان مبتلا کند. عوامل خطر قابل توجهی از جمله اضافه وزن، مصرف بیش از حد شکر و سندرم متابولیک در ایجاد این اختلالات، نقش به سزایی دارند. مدیریت مؤثر شامل یک رویکرد دوگانه است که به طور همزمان هر دو بیماری را در یک اولویت قرار می‌دهند. این اغلب به معنای محدود کرن مصرف برخی غذاها حاوی پورین بالا مانند گوشت قرمز، برخی غذاهای دریایی و نوشیدنی های الکل است. در نهایت، مشورت با متخصصان مربوطه برای تعیین مناسب‌ترین مسیر، جهت کنترل همزمان دیابت و نقرس، شامل رژیم غذایی، تغییرات سبک زندگی و برنامه‌های درمانی متناسب با علائم فردی و شرایط سلامتی، ضروری است.
برای اطلاع از جزئیات، بیمه دیابت، بیمه سنسور و استعلام قیمت سنسور پایش قند خون به فروشگاه فریرطب مراجعه نمائید و یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.
