دیابت و سردرد: علل، علائم و درمان‌ها
دیابت یک بیماری مزمن است که روی تولید یا استفاده بدن از انسولین تأثیر می‌گذارد. انسولین، هورمونی است که توسط پانکراس تولید شده و مسئول تنظیم سطح قند خون در بدن است. در افراد مبتلا به دیابت، بدن قادر به ترشح یا استفاده صحیح از انسولین نیست که این امر موجب نوسانات سطح قند خون می‌شود. یکی از علائم شایع در افراد مبتلا به دیابت، سردرد است که معمولاً زمانی بروز می‌کند که قند خون فرد یا خیلی بالا (هایپرگلیسمی) یا خیلی پایین (هیپوگلیسمی) باشد. همچنین، سردرد ممکن است به‌دلیل برخی از عوارض جانبی دیابت مانند فشار خون بالا یا آپنه خواب ایجاد شود. این مقاله به بررسی ارتباط بین دیابت و سردرد، علل سردرد در افراد دیابتی و راهکارهای درمان سردردهای مرتبط با دیابت میپردازد.
انواع دیابت
طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، سه نوع اصلی دیابت وجود دارد:
- دیابت نوع ۱: این نوع دیابت یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آن‌ها را تخریب می‌کند. دیابت نوع ۱ معمولاً در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می‌شود.
- دیابت نوع ۲: این نوع دیابت ناشی از مقاومت به انسولین است که موجب می‌شود سلول‌های بدن به انسولین پاسخ مناسبی ندهند. دیابت نوع ۲ عمدتاً در بزرگسالان تشخیص داده می‌شود.
- دیابت بارداری: این نوع دیابت در دوران بارداری در افرادی که قبلاً هیچ‌گونه علائمی از دیابت نداشته‌اند، شناسایی می‌شود و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش میدهد.
آیا سردرد از علائم دیابت است؟
سردرد به‌طور مستقیم همیشه علامت ابتلا به دیابت نیست، اما مطالعات نشان می‌دهند که ارتباط میان دیابت و سردردهای میگرنی وجود دارد. تحقیقات حاکی از این هستند که هم دیابت و هم میگرن ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی، تغییرات سطح قند خون و واکنش بدن به انسولین باشند. افراد مبتلا به دیابت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر سردرد را تجربه کنند:
- هایپرگلیسمی (قند خون بالا)
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- فشار خون بالا
- آپنه انسدادی خواب
در ادامه به بررسی بیشتر علل رایج سردرد در افراد مبتلا به دیابت و چگونگی مدیریت آن‌ها خواهیم پرداخت.
میگرن چیست؟
میگرن یک نوع سردرد شدید و ضربان‌دار است که معمولاً همراه با تهوع و حساسیت به نور بروز می‌کند. افراد مبتلا به دیابت ممکن است به دلیل نوسانات قند خون، به‌ویژه در اثر هیپوگلیسمی یا هایپرگلیسمی، سردردهای میگرنی را تجربه کنند.
قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
افت قند خون یا هیپوگلیسمی یکی از عوارض شایع در افراد مبتلا به دیابت است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، هیپوگلیسمی را تجربه می‌کنند. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تزریق بیش از حد انسولین، عوارض جانبی برخی داروها، ورزش و رژیم غذایی نادرست (کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها یا فاصله طولانی بین وعده‌های غذایی) ایجاد شود. افرادی که به‌طور مکرر هیپوگلیسمی را تجربه می‌کنند، بیشتر مستعد ابتلا به میگرن مزمن هستند
همچنین، افت قند خون، موجب آزادسازی هورمون‌های استرس مانند آدرنالین می‌شود که این هورمون‌ها باعث گشاد شدن رگ‌های خونی مغز و ایجاد سردرد می‌گردند.
علائم شایع هیپوگلیسمی:
- لرزش و تعریق زیاد
- رنگ پریدگی پوست
- سرگیجه و گیجی
- اضطراب و نگرانی
- تاری دید و بی‌حسی در صورت و لب‌ها
- ضعف عضلانی و خواب‌آلودگی
قند خون بالا (هایپرگلیسمی)
هایپرگلیسمی یا قند خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نتواند به‌طور مؤثر از انسولین استفاده کند و یا میزان انسولین در بدن کافی نباشد. یکی از علائم شایع هایپرگلیسمی، تکرر ادرار است که به دنبال آن احساس تشنگی زیاد و کم‌آبی بدن رخ میدهد. تحقیقات نشان می‌دهند که کم‌آبی بدن می‌تواند منجر به میگرن و سردردهای شدید و ناگهانی در افراد مبتلا به دیابت شود. به‌ویژه در مواقعی که افراد مبتلا به دیابت دچار عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شوند، امکان تشدید این موارد وجود دارد.
افرادی که دیابت آن‌ها کنترل نشده است ممکن است سردردهای شدید را به‌عنوان نشانه‌ای از تشنج (یک عارضه نادر هایپرگلیسمی) تجربه کنند.
فشار خون بالا (هایپرتنشن):
فشار خون بالا یکی دیگر از مشکلات رایج در افراد مبتلا به دیابت است. مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که علاوه بر دیابت، اضافه وزن و فشار خون بالا دارند، بیشتر در معرض میگرن مزمن قرار دارند. همچنین، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد افراد مبتلا به میگرن مزمن ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به دیابت و فشار خون بالا باشند. برخی از محققان معتقدند که این ارتباط می‌تواند ناشی از نقش مقاومت به انسولین در بروز دیابت، فشار خون بالا و میگرن مزمن باشد.
درمان و مدیریت سردردهای مرتبط با دیابت:
بهترین روش برای مدیریت سردردهای مرتبط با دیابت، درمان علت زمینه‌ای است.
مدیریت صحیح قند خون
اگر سردردهای شما به دلیل نوسانات قند خون است، مهم است که سطح قند خون خود را به‌طور منظم کنترل کنید. همچنین مدیریت صحیح قند خون برای پیشگیری از عوارض جدی دیابت مانند بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی، سکته مغزی، آسیب عصبی و از دست دادن بینایی ضروری است.
استفاده از دستگاه تست قند خون یا سنسور قند خون سی جی ام از مهم‌ترین اقداماتی‌ست که برای مدیریت قند تجویز می‌شود. در این میان شناخت علائم قند خون پائین و علائم قند خون بالا کمک می‌کند که بتوانید در اسرع وقت نسبت به بازگرداندن سطح قند خون به محدوده هدف اقدام کنید.
شما می‌توانید با انجام اقدامات زیر قند خون خود را به صورت موثر کنترل کنید:
- بررسی منظم سطح قند خون طبق توصیه پزشک
- استفاده از سنسور پایش مداوم قند خون یا سی جی ام قند خون
- مصرف دقیق داروهای تجویز شده
- ورزش منظم
- محدود کردن مصرف الکل
- رعایت رژیم غذایی سالم و مناسب
- انجام منظم آزمایش خون
- درمان صحیح و سریع افت قند
کاهش فشار خون با تغییرات سبک زندگی
شما می‌توانید با انجام تغییرات در سبک زندگی خود فشار خون را کاهش دهید:
- ترک سیگار
- کاهش استرس
- محدود کردن مصرف غذاهای پرنمک
- داشتن فعالیت بدنی کافی
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل
- داشتن خواب کافی
- کاهش وزن در صورت لزوم
درمان آپنه انسدادی خواب
آپنه‌ی انسدادی خواب زمانی رخ میدهد که راه‌های هوایی در خواب برای چند لحظه بسته می‌شوند و نفس‌کشیدن قطع یا سخت می‌شود. آپنه انسدادی خواب معمولاً با استفاده از دستگاه ایجاد فشار مثبت مداوم راه هوایی درمان می‌شود. این دستگاه به باز نگه داشتن راه‌های هوایی کمک کرده و خواب آرامی را فراهم می‌کند. استفاده مداوم از این دستگاه می‌تواند منجر به کاهش ۸۰ تا ۹۰ درصدی سردردهای صبحگاهی در افراد مبتلا به آپنه خواب شود.
مدیریت سردردهای میگرنی
اگر سردردهای میگرنی دارید، برخی اقدامات می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند:
- استراحت در یک اتاق خنک و تاریک
- اجتناب از عوامل محرک میگرن، مانند کافئین و الکل
- نوشیدن آب به میزان کافی
- مدیریت استرس
- مصرف داروها طبق دستور پزشک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم دیابت شما به خوبی کنترل نشده است، باید حداقل هر سه ماه یکبار به پزشک خود مراجعه کنید. در صورت مدیریت صحیح علائم، هر شش ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض جلوگیری شود. اگر سردردهای شما به طور مداوم ادامه دارد و یا بیشتر می‌شود، باید با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، اگر سردرد شما با علائمی مانند تهوع، حساسیت به نور و صدا همراه است، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
در صورتی که سردردهای شدید با علائم زیر همراه باشد، لازم است بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:
- ضعف عضلانی
- درد فک
- تاری دید
- افتادگی یک طرف صورت یا بدن
- استفراغ
- گیجی
- تب
- مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل
- خواب‌آلودگی
دیابت می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث بروز سردردهای میگرنی و غیرمیگرنی در افراد شود. مدیریت قند خون از طریق خرید سنسور قند خون سی جی ام یا استفاده منظم و روزانه دستگاه قند خون می‌تواند به شما کمک کند تا با مدیریت صحیح دیابت، وضعیت سلامتی خود را در حالت پایدار حفظ کنید. از سمت دیگر پیگیری درمان‌های پزشکی مناسب از جمله داروها و اصلاح سبک زندگی می‌تواند به کاهش بروز سردرد کمک کند. در صورت تجربه سردردهای مداوم و شدید، مشورت با پزشک ضروری است تا دلیل اصلی آن شناسایی و درمان شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با سنسور پایش قند خون سی جی ام یا خرید بهترین دستگاه تست قند خون به فروشگاه آنلاین فریرطب مراجعه کنید و با کارشناسان مجرب ما در تماس باشید.
