چرا دیابت یک مسئله جهانی است؟ پیامی از روز جهانی دیابت ۲۰۲۵

دیابت در تمام مراحل زندگی و محیط کار؛ دو چالش جهانی برای میلیون‌ ها فرد مبتلا به دیابت

دیابت دیگر فقط یک بیماری نیست؛ بلکه یک چالش جهانی سلامت است که زندگی، سلامت روان و وضعیت اقتصادی میلیون‌ ها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است.

هر سال، ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان ماه)، روز جهانی دیابت، فرصتی فراهم می کند تا جوامع جهانی توجه خود را به این بیماری معطوف کنند. شعارهای امسال، «دیابت در مراحل زندگی» با تاکید بر «دیابت و محیط کار» به ما یادآوری می کنند که دیابت مرز سنی یا مکانی نمی ‌شناسد و مدیریت دیابت نیازمند رویکردی جامع در طول عمر و در تمامی محیط‌ های اجتماعی است. هدف این مقاله بررسی عمیق تر مفاهیم این شعار و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای کنترل قند خون و ارتقای سبک زندگی سالم برای همه افراد مبتلا به دیابت است.

«دیابت در مراحل زندگی»؛ مراقبت در هر سنی ضروری است 

شعار «دیابت در مراحل زندگی» به ما می‌ گوید که دیابت یک بیماری محدود به سن میان سالی و سالمندی نیست. بلکه از دوران کودکی تا کهولت، می ‌تواند زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد. این موضوع اهمیت تشخیص به موقع و مراقبت یکپارچه را در هر مرحله از رشد و زندگی برجسته می‌ کند. درک مراحل زندگی در دیابت برای مدیریت موثر دیابت و کنترل قند خون حیاتی است.

1. دیابت در کودکی و نوجوانی: تمرکز بر دیابت نوع یک

دیابت نوع یک معمولاً در سنین کودکی و نوجوانی تشخیص داده می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع یک به طور کامل به انسولین وابسته هستند. کنترل قند خون در این سنین با چالش های زیادی از جمله رشد جسمی، تغییرات هورمونی و حفظ استقلال اجتماعی و حس ارزشمندی و توانمندی همراه است.

حمایت والدین، دسترسی به انسولین مقرون به صرفه و ابزارهای پایش قند خون برای تضمین رشد سالم و جلوگیری از عوارض دیابت در این افراد ضروری است. آموزش دیابت به والدین و مربیان مدرسه، نقش مهمی در مدیریت دیابت نوع یک دارد.

2. دیابت در دوران باروری و بارداری

زنان مبتلا به دیابت در سنین باروری، چه مبتلا به دیابت نوع یک یا دیابت نوع دو باشند، نیاز به مراقبت های ویژه دارند. کنترل قند خون دقیق، قبل و حین بارداری، برای سلامت مادر و جنین بسیار حیاتی است. دیابت بارداری نیز که در این مرحله شایع است، نیاز به مدیریت دیابت جدی برای جلوگیری از خطرات احتمالی برای سلامت مادر و جنین دارد.

3. دیابت در سن کار و بهره وری

بخش عظیمی از افراد مبتلا به دیابت در سنین کار قرار دارند. چالش اصلی در این مرحله، حفظ تعادل بین مسئولیت‌ های شغلی و مدیریت دیابت است. استرس شغلی، کم تحرکی و عادات غذایی نامناسب، می‌ توانند کنترل قند خون را به شدت مختل کنند.

4. دیابت در سالمندی

با افزایش سن، مدیریت دیابت پیچیده تر می‌ شود. خطر افت قند (هیپوگلیسمی)، تداخل دارویی با سایر بیماری های مزمن و کاهش تحرک، از جمله چالش‌ های مهم در سالمندان مبتلا به دیابت است. هدف اصلی در این مرحله، ارتقای کیفیت زندگی و حفظ استقلال فردی تا حد ممکن است.

«دیابت و محیط کار»؛ تاثیر جدی کار بر سلامت

شعار «دیابت و محیط کار» بر تأثیر محیط‌ های شغلی بر زندگی میلیون‌ ها فرد مبتلا به دیابت در سنین کار تأکید می ‌کند. این شعار نشان می ‌دهد که دیابت تنها یک مساله پزشکی نیست و با سبک زندگی روزمره و محیط‌ های کاری ارتباط مستقیم دارد.

محیط کار می ‌تواند هم یک عامل خطر و هم یک عامل حامی باشد:

• استرس شغلی: استرس مزمن می‌تواند باعث افزایش هورمون‌ هایی مانند کورتیزول ‌شود که به طور مستقیم کنترل قند خون را مختل و مدیریت دیابت را سخت می‌ کنند.
• عدم دسترسی به غذای سالم: نبود گزینه‌ های غذایی مناسب یا وقت کافی برای صرف وعده‌ های سالم، کنترل قند را برای افراد مبتلا به دیابت دشوار می‌ سازد.

یک محیط کار ایده آل باید شرایطی را فراهم کند که افراد مبتلا به دیابت بتوانند به راحتی از سلامت خود مراقبت کنند:

• انعطاف ‌پذیری: امکان زمان ‌بندی انعطاف‌ پذیر برای انجام ویزیت‌ های پزشک یا پایش‌ های ضروری قند خون.
• آموزش: آموزش دیابت به کارکنان و مدیران درباره دیابت نوع یک و دیابت نوع دو برای کاهش قضاوت های اجتماعی و تبعیض.
• تشویق به فعالیت: فراهم کردن فضای استراحت کوتاه برای فعالیت بدنی، تشویق به انجام حرکات کششی و ورزش‌ های کوتاه‌ مدت در زمان استراحت.
• تغذیه سالم: ارائه گزینه ‌های غذایی کم کربوهیدرات و سالم در محیط کار

راهکارهای کلیدی برای کنترل مناسب دیابت و کنترل قند خون

مدیریت و کنترل قند خون در تمام مراحل زندگی با دیابت نیازمند تلاش مداوم و آگاهی است. تمرکز بر سبک زندگی سالم و آموزش اصول خودمراقبتی دیابت از ارکان اصلی موفقیت هستند.

1. اهمیت آموزش و آگاهی دیابت

افراد مبتلا به دیابت باید در مورد بیماری خود آموزش ببینند. آموزش دیابت در مورد محاسبه کربوهیدرات، تزریق صحیح انسولین و علائم افت و بالا رفتن قند خون برای دیابت نوع یک حیاتی است. همچنین برای دیابت نوع دو، درک مکانیسم مقاومت به انسولین و تأثیر رژیم غذایی بر کنترل قند خون ضروری است.

2. پایش دقیق و مستمر قند خون

پایش قند خون یک مهارت حیاتی است. استفاده از دستگاه ‌های سنسور پایش مداوم قند  (CGM) می ‌تواند به افراد مبتلا به دیابت کمک کنند تا نوسانات قند را بهتر درک کرده و از عوارض حاد مانند هیپوگلیسمی یا کتواسیدوز پیشگیری کنند.

3. سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی در دیابت

فعالیت بدنی منظم نه تنها به کنترل بهتر دیابت کمک می ‌کند، بلکه خطر بیماری ‌های قلبی عروقی را نیز کاهش می ‌دهد. رژیم غذایی حاوی میوه‌ های تازه، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف قندهای ساده برای همه افراد مبتلا به دیابت یک اصل مهم در سبک زندگی سالم است.

4. سلامت روان در دیابت

حمایت از سلامت روان، دسترسی به روانشناس و کاهش «استرس ابتلا به دیابت» برای مدیریت دیابت نقشی مهم به اندازه استفاده از داروهای کنترل قند دارد.

تعهد به آینده‌ ای سالم‌ تر و پیشگیری از دیابت

شعار روز جهانی دیابت ۲۰۲۵ یک پیام روشن دارد: برای مدیریت مؤثر دیابت، باید فراتر از محیط کلینیک‌ ها و بیمارستان‌ ها نگاه کنیم. مدیریت دیابت باید در تمام مراحل زندگی با دیابت ادغام شود و  تمام محیط‌ های اجتماعی و کاری، به ویژه «محیط کار»، باید حامی افراد مبتلا به دیابت باشند. با تعهد به کنترل قند خون دقیق، سبک زندگی سالم و فراهم آوردن دسترسی عادلانه به آموزش دیابت ، می ‌توانیم زندگی با کیفیت ‌تری را برای میلیون‌ ها فرد مبتلا به دیابت تضمین کنیم و همچنین از رشد نگران کننده‌ی آن جلوگیری نماییم. این یک مسئولیت مشترک برای دولت ها، جوامع پزشکی و همه افراد مبتلا به دیابت است تا با درک اهمیت پیشگیری از دیابت و کنترل آن، آینده‌ ای سالم‌ تر بسازیم.