دیابت نوعی بیماری متابولیکی و مزمن است که میتواند افراد را در سنین مختلف درگیر کند. در افراد سالمندی که به دیابت نوع 1 یا نوع 2 مبتلا هستند، درمان متفاوتی نسبت به افراد جوانتر وجود ندارد، اما درمان دیابت در سنین بالا باید با توجه به وضعیت، شرایط و ناتوانیهای احتمالی فرد تنظیم شود.
در افراد سالمند مبتلا به دیابت، جلوگیری از افت قند خون یا هیپوگلیسمی بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل، مقادیر هدف برای کنترل قند خون در این افراد به طور معمول کمی بالاتر از مقادیر توصیهشده برای افراد جوانتر تعریف میشود. این امر به آن ها کمک میکند تا از عوارض خطرناک افت قند خون در امان باشند.
اهمیت وقوع هیپوگلیسمی در سالمندان
سطح پایین قند خون یا هیپوگلیسمی در سالمندان زمینهساز خطرات قابل توجهی است و میتواند موجب اختلال در تعادل سالمند شده و او را با خطر سقوط و آسیب مواجه کند. از جهت دیگر شواهد نشان میدهد افت مکرر قند خون میتواند اثرات زوال عقل را افزایش داده و بر روی حافظه و مهارتهای حرکتی فرد اثراتی منفی بگذارد. همچنین افت قند خون احتمال بروز بیماریهای قلبی عروقی از جمله آریتمی و حمله قلبی را افزایش میدهد. بنابراین، یکی از اهداف اصلی مدیریت دیابت در سنین بالا، پیشگیری از افت قند خون است. سطح قند خون در افراد سالمند بیشتر از سایرین افت میکند، زیرا در این افراد آستانهی درک سطوح پایین قند خون به مرور زمان کاهش مییابد و واکنشهای متقابل بدن برای بالا بردن قند خون با تأخیر آغاز میشوند.
از همین رو توصیه میشود که سطح قند سالمندان به صورت منظم با استفاده از سنسور تست قند خون یا دستگاه سنجش قند خون اندازه گیری بشود و در صورت مشاهده علائم افت قند خون اقدامات لازم صورت بگیرد.
مقادیر هدف قند خون در سالمندان
با افزایش سن، ممکن است مقادیر هدف برای کنترل قند خون تغییر کند. متخصصان توصیه میکنند که مقادیر هدف برای سالمندان کمی بالاتر از مقادیر معمول برای افراد جوان تنظیم شود. با توجه به اینکه افت قند خون برای سالمندان اهمیت ویژهای دارد و میتواند به صورت جدی سلامت آنها را تهدید کند، لازم است با اقدامات پیشگیرانه احتمال افت قند خون را در این گروه سنی کاهش داد. بنابراین، مقادیر هدف قند خون بر اساس شرایط فردی هر بیمار و صلاحدید پزشک تعیین میشود.
شاید جالب باشد بدانید که”دیابت در سنین بالا” با “دیابت بزرگسالی” تفاوت دارد. اصطلاح “دیابت بزرگسالی” یک اصطلاح قدیمی است که برای دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار میگرفت و اغلب در افراد بالای 40 سال تشخیص داده میشد. امروزه شیوع دیابت نوع 2 در افراد جوانتر، از جمله نوجوانان نیز افزایش پیدا کرده که از دلایل اصلی آن عدم فعالیت بدنی، چاقی و سبک زندگی ناسالم است.
انتخاب درمان مناسب با انسولین
مدیریت قند خون در دیابت نوع 1 معمولاً با انسولین صورت میگیرد. این در حالیست که در برخی شرایط که مصرف داروها برای درمان دیابت نوع 2 کافی نیست، پزشک درمان با انسولین را برای آن ها تجویز خواهد کرد.
انسولین های متفاوتی در داروخانه ها موجود هستند و تشخیص اینکه کدام نوع از درمان با انسولین برای فرد مناسب است به شرایط بیمار و نظر پزشک بستگی دارد.
به طور کلی توصیه می شود سالمندان، سطح قند خون خود را با تکیه بر دستگاه پایش مداوم قند خون بسنجند یا از دستگاه تست قند خون فری سنس استفاده نمایند و همچنین برای انتخاب ابزارهای مدیریت دیابت، راهنمایی و مشاوره بگیرند. به عنوان مثال، گزینههای مختلفی برای اندازهگیری قند خون وجود دارد که دستگاه اندازه گیری قند بدون خونگیری از مدرن ترین آنها به شمار میآید.
کنترل فشار خون و چربیهای خون
سالمندان علاوه بر مدیریت صحیح قند خون به کنترل فشار خون و سطح چربیهای خون نیز نیاز خواهند داشت. عدم کنترل این موارد میتوانند عوارض دیابت را تشدید کنند و سلامت سالمند را تحت تاثیر قرار بدهند.
فشار خون بالا یک بیماری شایع در سنین بالا است. از آنجا که فشار خون بالا و سطح بالای قند خون، هر دو خطر بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش میدهند، یکی از اقدامات پیشگیرانه مهم، کاهش سطح فشار خون در سالمندان مبتلا به دیابت است. مقادیر هدف مناسب فشار خون به شرایط و وضعیت فردی بیمار بستگی دارد. توصیه میشود که کنترل سطح فشار خون زیر نظر پزشک صورت بگیرد و برای پایش منظم عدد فشار خون در منزل از دستگاه فشار سنج خانگی استفاده بشود. همچنین افزایش میزان کلسترول LDL در رگهای خونی، خطر آسیب به سیستم قلبی و عروقی را افزایش میدهد. بنابراین، کنترل دقیق و در صورت نیاز، درمان دارویی یکی از اهداف مهم درمانی برای سالمندان مبتلا به دیابت به شمار میآید.
عوارض ناشی از مصرف همزمان چند دارو
در سنین بالا بسیاری از افراد همزمان به چند نوع بیماری مبتلا هستند که هر کدام به درمان دارویی جداگانه ای نیاز دارند. این امر باعث میشود که افراد سالمند مجبور باشند در طول روز شش دارو یا بیشتر را به صورت همزمان مصرف کنند. به این وضعیت چنددارویی گفته میشود.
کارشناسان به صورت جدی نگران مسأله چند دارویی در سالمندان هستند. آن ها معتقدند که با مصرف همزمان چند دارو، احتمال بروز عوارض جانبی نامطلوب مانند سرگیجه، تهوع یا خوابآلودگی افزایش مییابد. علاوه بر این، بیماران معمولاً برای رعایت برنامه درمانی و مصرف منظم همه این داروها با مشکل روبهرو میشوند. در افراد مبتلا به دیابت، همچنین خطر کاهش قند خون نیز بالا است.
نکات مفید برای افرادی که همزمان چند دارو مصرف میکنند:
- مشاهده عوارض جانبی: اگر کسی احساس کند که ترکیب داروهایی که مصرف میکند باعث عوارض جانبی ناخوشایندی شده است، نباید به صورت شخصی تصمیم بگیرد که مصرف دارو را قطع کند. در این وضعیت، بهتر است با پزشک خود مشورت کند. شاید بتوان به طور موقت یکی از داروها را حذف کرد یا داروی دیگری را جایگزین کرد که بدن آن را بهتر تحمل کند.
- انتخاب یک پزشک معتمد برای پیگیری داروها: برای جلوگیری از مشکلات وضعیت چند دارویی، بهتر است یک پزشک معتمد تمامی داروهای تجویزشده را زیر نظر داشته باشد و بین مصرف آن ها هماهنگی ایجاد کند.
- بررسی منظم داروها: لازم است پزشک متخصص در فواصل زمانی منظم بیمار را معاینه کند و تصمیم بگیرد که آیا مصرف تمامی داروها همچنان ضروری است یا خیر.
- ایجاد برنامه دارویی: با کمک پزشک، میتوان یک برنامه دارویی نیز تنظیم کرد. این برنامه تمامی داروهایی که در حال حاضر مصرف میشوند را در یک لیست قرار میدهد. در صورت نیاز، میتوان این لیست را به پزشک دیگری که قصد تجویز داروی جدیدی را دارد نشان داد و یا آن را در زمان مراجعه به بیمارستان همراه داشت.
نیاز به مراقبت در افراد دیابتی
مدیریت صحیح دیابت برای افرادی که نیاز به مراقبت دارند، اغلب چالشبرانگیز است. اولویت در مراقبت از این بیماران بر روی پیشگیری از افت قند خون و جلوگیری از عوارض بلندمدت دیابت مانند سندرم پای دیابتی است.
از مراقبان سالمندان مبتلا به دیابت انتظار میرود که دانش بالایی درباره بیماری داشته باشند. برای مراقبان یا اعضای خانواده که وظیفه مراقبت از این افراد را بر عهده دارند و بخشی از درمان را مدیریت میکنند، ضروری است که آموزشهای لازم را دیده باشند. در صورتی که افراد به خانه سالمندان منتقل شوند، خانوادهها باید بررسی کنند که آیا کارکنان آموزشدیده در زمینه دیابت در آن مرکز حضور دارند یا خیر. هم چنین بسیار مهم است که پزشک معالج و افرادی که در مراقبت از بیمار نقش دارند با یکدیگر در ارتباط باشند. این همکاری به هر دو طرف کمک میکند تا بتوانند خطرات احتمالی درمان برای بیمار را ارزیابی کنند و در صورت نیاز، درمان را تنظیم نمایند.
علاوه بر این، باید موارد زیر برای بیماران دیابتی در نظر گرفته شود:
- تغذیه: در صورتی که افراد دیابتی به ویژه در سنین بالا تغذیه مناسبی نداشته باشند و به اندازه کافی غذا نخورند ممکن است با خطر سوء تغذیه رو به رو شوند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و متنوع برای این افراد ضروری است. بنابراین بهتر است یک برنامه غذایی با همکاری پزشک و متخصص تغذیه برای فرد دیابتی تهیه شود.
- مراقبت از پوست و پاها: افراد مبتلا به دیابت مستعد آسیبها و بیماریهای پوستی بیشتری هستند. بنابراین، مراقبت مناسب از پوست از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از عوارض شایع دیابت، سندرم پای دیابتی است، به همین دلیل مراقبان باید روزانه پاهای بیمار را بررسی کنند، به تغییرات پوستی توجه کنند و درباره اختلالات حسی و درد از سالمند سوال کنند. همچنین، پدیکور درمانی برای برداشتن پینهها و کوتاه کردن ناخنها نیز توصیه میشود.
- بهداشت دهان و دندان: دیابت با افزایش خطر عفونتها و همچنین بیماریهای شدید لثه همراه است. بنابراین، توجه ویژه به بهداشت دهان و دندان سالمند نیز ضروری است.
خطر افتادن و زمین خوردن: سالمندان اغلب با عدم تعادل، ضعف بینایی و کاهش توانایی در واکنش به موقع رو به رو هستند، این مسأله در سالمندان مبتلا به دیابت بیشتر است. این افراد به ویژه هنگامی که کاهش قند خون را تجربه میکنند در معرض خطر افتادن و زمین خوردن هستند. بنابراین، پیشگیری از زمین خوردن در این افراد بسیار مهم است و به همین منظور لازم است عواملی که خطر لغزش را بالا میبرند مانند فرشهای لغزنده، سرامیکها، پلهها و … را از محل زندگی سالمندان دور یا حذف کرد. همچنین سالمند باید از کفش و عینک مناسب برخوردار باشد و برای حرکت از وسائل کمکی مانند واکر یا عصا استفاده کند.
استفاده از ابزارهای نوین مدیریت دیابت
یکی از مهمترین مواردی که به مدیریت دیابت سالمندان کمک میکند استفاده از ابزارهای نوین دیابت مانند سنسور تست قند خون، دستگاه تست قند خون فریسنس و پمپ انسولین است.
سنسور هوشمند قند خون (CGM) برای سالمندان مبتلا به دیابت مزایای متعددی دارد و میتوانند به بهبود کیفیت زندگی و مدیریت بهتر دیابت آن ها کمک کنند. این سیستمها از یک سنسور کوچک تشکیل شده اند که در زیر پوست (معمولاً روی بازو یا شکم) قرار میگیرد و بهطور مداوم سطح قند خون را در مایع میان بافتی بدن اندازهگیری میکند. اطلاعات بهدستآمده از سنسور به دستگاه گیرنده یا گوشی هوشمند فرد مبتلا به دیابت یا مراقبان او ارسال میشود و سطح قند را بهصورت لحظهای نشان میدهد.
سنسور پایش مداوم قند خون CGM
خرید آنلاین سنسور سایبایونیکس - SIBIONICS GS1
مزایای استفاده از سیستم پایش مداوم قند خون (CGM) برای سالمندان:
- کنترل بهتر و دقیقتر قند خون: سنسور CGM مشاهده نوسانات قند خون در طول شبانهروز را فراهم میکند و به سالمندان کمک میکند تا تغییرات ناگهانی در سطح قند را شناسایی کنند. این سیستمها هشدارهایی برای کاهش یا افزایش شدید قند ارائه میدهند. اعلام هشدار بویژه برای سالمندانی که ممکن است به سختی علائم افت یا افزایش قند خون را تشخیص دهند، بسیار مفید باشد.
- کاهش خطر هیپوگلیسمی: سالمندان مبتلا به دیابت، به دلیل واکنشهای کندتر بدن و کاهش آگاهی نسبت به سطوح پایین قند خون، در معرض خطر هیپوگلیسمی هستند. سنسور CGM با هشدارهای بهموقع از افت شدید قند خون جلوگیری میکند. این هشدارها به کاربر یا مراقبان اطلاع میدهند تا اقدامات لازم را قبل از وقوع هیپوگلیسمی شدید انجام دهند.
- کاهش نیاز به اندازهگیری مکرر با دستگاههای تست قند خون: مانیتور قند خون CGM نیاز به انجام آزمایش مکرر با دستگاههای تست قند خون را کاهش میدهد. این امر مدیریت دیابت را بویژه در سالمندانی که از مشکلات حرکتی یا بینایی رنج میبرند آسان تر میکند و می تواند سالمند را از خونگیری از نوک انگشت بی نیاز نماید.
- افزایش استقلال و اطمینان در زندگی روزمره: سالمندانی که از CGM استفاده میکنند، میتوانند سطح قند خون خود را بدون نیاز به کمک دیگران نظارت کنند. این استقلال در پایش سطح قند به افزایش اعتمادبهنفس در سالمندان کمک کرده و از احساس وابستگی آنها به دیگران میکاهد.
- کاهش استرس و نگرانی برای خانواده و مراقبان: دستگاه کنترل قند دیابت CGM به مراقبان و اعضای خانواده این امکان را میدهد که سطح قند خون فرد سالمند را از راه دور مشاهده کنند. به این معنی که برخی از این سیستمها قابلیت ارسال دادهها به گوشیهای هوشمند مراقبان را دارند، بنابراین مراقبان میتوانند وضعیت قند خون فرد سالمند را در هرجایی بررسی کنند و در صورت نیاز به کمک، به موقع اقدام نمایند.
- بهبود مدیریت دارویی و تغذیهای: با ارائه اطلاعات دقیق و مداوم، CGM به سالمندان کمک میکند تا تأثیر داروها و وعدههای غذایی بر سطح قند خون خود را بهتر درک کنند. این اطلاعات به تنظیم دوز انسولین و برنامههای غذایی کمک میکند و باعث میشود سالمندان بهتر بتوانند رژیم غذایی و دارویی خود را مدیریت کنند.
- کمک به پیشگیری از عوارض بلندمدت دیابت: حفظ قند خون در محدودهی مناسب بهطور مؤثری از بروز عوارض بلندمدت دیابت، مانند مشکلات قلبی و آسیب به کلیهها جلوگیری میکند. فرد دیابتی با کمک دستگاه پایش 24 ساعته قند خون (CGM) می تواند نوسانات شدید قند را مدیریت کرده و به پیشگیری از این عوارض کمک نماید.
سیستمهای پایش مداوم قند برای سالمندان ابزار بسیار ارزشمندی هستند که به مدیریت بهتر دیابت، کاهش خطر افت قندخون، افزایش استقلال و کاهش استرس کمک میکنند. با توجه به این مزایا، استفاده از CGM برای سالمندان میتواند به افزایش کیفیت زندگی و کاهش خطرات مرتبط با دیابت کمک قابل توجهی نماید. جهت اطلاع از قیمت سنسور و خرید سنسور به صورت آنلاین به فروشگاه اینترنتی فریرطب مراجعه نمائید.