واکنش اولیه به تشخیص دیابت و اثرات روانی متعاقب آن
تشخیص دیابت نقطهی آغاز دورهای از تطابق روانی و رفتاری برای کودک و خانواده است. این لحظه اغلب با طیفی از واکنشهای احساسی شدید از سوی والدین و خود کودک همراه است؛ احساساتی مانند شوک، انکار، خشم، غم، ترس یا حتی احساس گناه. اگرچه این احساسات در ابتدا بسیار سنگین بهنظر میرسند، اما با گذشت زمان و دریافت حمایت مناسب، معمولاً کاهش مییابند.
کودکان و نوجوانان ممکن است در مواجهه با وضعیت خود بویژه در برابر تزریقهای مکرر انسولین و روند روزمره کنترل بیماری احساس اضطراب کنند. احساس سردرگمی، ترس از افت قند یا مشاهده علائم قند خون پائین در مکانهای عمومی، حس متفاوت بودن نسبت به همسالان، و نگرانی از نگاه دیگران در محیط مدرسه یا جمعهای خانوادگی، از جمله دغدغههای رایج آنهاست.
برخی از کودکان ممکن است احساس کنند که با آنها بهطور متفاوتی رفتار میشود یا بار سنگینی بر دوش خانواده گذاشتهاند. کنترل دائمی رفتارهای غذایی، سؤالات مکرر درباره احساسات، دوزهای انسولین و نوسانات قند خون، گاهی باعث ایجاد تنش در روابط خانوادگی یا حتی احساس حسادت میان فرزندان میشود. طبیعی است که نوجوانان در بعضی مقاطع از ابتلا به دیابت خود، ناراحت، خسته یا خشمگین شوند. در صورتی که این احساسات عاطفی روند مدیریت بیماری را مختل کند، مشاوره با تیم مراقبت دیابت شامل مددکار اجتماعی، روانشناس یا روانپزشک، اقدامی ضروری و مؤثر است.
ایجاد روال منظم مدیریت دیابت در خانه
نقش والدین در ایجاد یک ساختار روزانه برای مدیریت دیابت کودک، حیاتی است. این ساختار باید موارد زیر را در بر بگیرد:
- پایش منظم سطح قند خون با سنسور دیابت یا دستگاه تست قند خون
- تزریق به موقع انسولین
- آموزش اصول شمارش کربوهیدرات
- مراجعههای برنامهریزیشده به متخصصان دیابت
همچنین یادگیری نحوه مواجهه با نوسانات طبیعی قند خون، یکی از بخشهای کلیدی این روند است. در هر مرحله از رشد کودک، چالشهای جدیدی در مدیریت دیابت پدیدار میشود که آمادگی روانی و انعطاف والدین در مواجهه با آنها اهمیت زیادی دارد.
مدیریت دیابت در مدرسه
بازگشت یا ورود کودک مبتلا به دیابت به مدرسه ممکن است برای والدین نگرانیهایی به همراه داشته باشد. از آنجا که مدارس مسئول حفظ ایمنی دانشآموز هستند، لازم است از آمادگی کادر آموزشی در مدیریت دیابت اطمینان حاصل شود.
والدین باید نسخهای از برنامه عملیاتی دیابت و برنامه مدیریتی روزانه را که توسط تیم درمان دیابت کودک تدوین و شخصی سازی شده است را در اختیار مدرسه قرار دهند. این موارد باید بهطور شفاف و دقیق، تمام جزئیات مرتبط با مراقبت از کودک در ساعات مدرسه را شامل شوند، از جمله:
- پایش قند خون: زمانبندی، مسئول انجام تست و اقدامات پس از مشاهده عدد قند غیرطبیعی
- مدیریت هیپوگلیسمی (افت قند خون): با نشانههایی مانند لرزش، تعریق، رنگپریدگی، تغییر خلق و خو و اقدامات درمانی فوری
- مدیریت هیپرگلیسمی (افزایش قند خون): با علائمی همچون تشنگی شدید، تکرر ادرار، خستگی و تاری دید
- راهنماییهای مرتبط با ورزش، وعدههای غذایی، دوز انسولین، و اطلاعات تماس اضطراری:
برای شرکت کودک در اردوهای مدرسه، تهیه برنامه مدیریتی جداگانه ضروری است و از قبل باید از تیم درمانی درخواست شود.