جستجو
Close this search box.
جستجو
Close this search box.
رگ‌های خونی باریک که به شریان‌های انتقال دهنده خون نیز معروفند موجب ایجاد مقاومت بیشتری در برابر جریان خون می‌شوند. هرچه این رگ ها باریک‌تر باشند، مقاومت آنها در برابر عبور خون افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه فشار خون نیز بالاتر خواهد رفت. فشار خون بالا و عدم کنترل آن در دراز مدت می‌تواند مشکلاتی از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، آسیب های عروق مغزی و مشکلات کلیوی را برای فرد در بر داشته باشد. فشار خون بالا معمولاً طی چندین سال و بدون هیچ علامتی ایجاد می‌شود. اما حتی بدون ظهور علائم، فشار خون بالا می‌تواند باعث آسیب به رگ‌های خونی و اندام‌های انسان، به ویژه مغز، قلب، چشم‌ها و کلیه‌ها شود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و به موقع بیماری بسیار مهم است. اندازه‌گیری منظم فشار خون می‌تواند به فرد و پزشک معالج او کمک کند تا هر گونه تغییری را متوجه شوند. اگر فشار خون فرد افزایش یافته باشد، ممکن است پزشک از ایشان بخواهد که فشار خون خود را طی چند هفته با دستگاه فشارسنج خون بررسی کند. درمان فشار خون بالا شامل داروهای تجویزی و اعمال سبک زندگی سالم و جایگزینی عادت‌های مفید است.

مواردی که خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهند عبارتند از:

عوامل خطر قابل تغییر

برنامه غذایی ناسالم (مصرف بیش از حد نمک، رژیم غذایی سرشار از چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس، مصرف کم میوه‌ها و سبزیجات)، فعالیت فیزیکی کم، مصرف سیگار، دخانیات، الکل و اضافه وزن یا چاقی.

عوامل خطر غیر قابل تغییر

ژنتیک و سابقه خانوادگی فشار خون بالا، سن بالای 65 سال و ابتلای همزمان به بیماری هایی مانند دیابت یا بیماری کلیوی.

علائم اصلی فشارخون بالا

در صورت مشاهده برخی علائم می توان فشار خون بالا را در فرد تشخیص داد. این علائم شامل مواردی‌ست که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
  • بروز سردردهای شدید
  • خون‌ریزی بی دلیل از بینی
  • خستگی‌های بی دلیل
  • بروز هرگونه مشکل در بینایی
  • بروز درد در ناحیه قفسه سینه
  • عدم تنفس صحیح یا مشکلات تنفسی
  • ضربان قلب نامنظم
  • وجود خون در ادرار
  • احساس تپش در نواحی سینه، گوش و گردن
  • عصبی بودن
  • تعریق زیاد
  • مشکل در خواب
اما موضوع اصلی این است که اغلب شما هیچ یک از علائم فوق را تجربه نمی‌کنید مگر زمانی که مشکلات سلامتی جدی ایجاد شوند. از این رو، اندازه‌گیری دوره‌ای فشار خون با دستگاه های فشارسنج چه در مراکز درمانی و خود پایشی فشار خون با دستگاه های فشارسنج خانگی دیجیتال برای تشخیص فشار خون توصیه می‌شود.

چگونه فشار خون بالا را تشخیص بدهیم؟

فشار خون طی شبانه روز بسته به فعالیت‌های روزانه فرد تغییر می‌کند. بر اساس راهنمایی‌های بالینی فشار خون موجود در دنیا، محدوده فشار خون طبیعی افراد سالم بالغ کمتر از 80 / 120 میلی‌متر جیوه تشخیص داده شده است. اگر به محدوده فشار خون طبیعی مذکور دقت نمائید، دو عدد برای نشان دادن فشار خون شما وجود دارد:
  • فشار سیستولیک (عدد بالا) که نشان دهنده فشار در شریان‌های شما هنگام ضربان قلب و پمپاژ خون به بیرون قلب است.  فشار سیستولی در حالت نرمال میبایست کمتر از 120 میلی‌متر جیوه باشد.
  • فشار دیاستولیک (عدد پایین) که نشان دهنده فشار موجود در شریان‌های شما بین ضربان قلب (حالت انبساط عضلات قلبی) است. فشار دیاستولیک در حالت نرمال میبایست کمتر از 80 میلی متر جیوه باشد.
بر اساس مقالات انجمن سلامت قلب آمریکا، به طور معمول توجه بیشتری به فشار خون سیستولیک (عدد اول) به عنوان یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی در افراد بالای 50 سال داده می‌شود. زیرا در بیشتر افراد، فشار خون سیستولیک به طور پیوسته با افزایش سن به دلیل سفتی فزاینده شریان های اصلی، تجمع طولانی مدت پلاک و افزایش ریسک بروز بیماری‌های قلبی و عروقی افزایش می‌یابد. با این حال، برای تشخیص فشار خون بالا، ممکن است از فشار خون سیستولیک یا افزایش فشار خون دیاستولیک استفاده شود.

محدوده فشار خون بزرگسالان

پنج محدوده فشار خون توسط انجمن قلب آمریکا، با استناد به دستورالعمل ایالات متحده در تشخیص فشار خون بالا، به رسمیت شناخته شده است. این محدوده ها عبارتند از: فشار خون طبیعی:  فشار سیستولی کمتر از 120 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از 80 میلی‌متر جیوه است. اگر نتایج سنجش فشار خون شما در این دسته قرار می‌گیرد، عادت‌های مفید برای سلامت قلب و عروق مانند پیروی از یک برنامه غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم را رعایت نمائید. فشار خون مرزی: فشار سیستولی بین 120-129 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از 80 میلی‌متر جیوه است. افراد مبتلا به فشار خون مرزی، دارای فشار خون طبیعی رو به بالا هستند و احتمالاً به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند، مگر اینکه اقدامات لازم برای کاهش فشارخون مثل اصلاح برنامه غذایی، افزایش فعالیت بدنی، ترک دخانیات و الکل و کاهش وزن انجام شود. فشار خون بالای سطح یک: فشار سیستولی 130-139 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک 89-80 میلی‌متر جیوه است. در این مرحله از فشار خون بالا، به طور ویژه اگر فرد مصرف کننده سیگار و الکل باشد، اگر بالای 65 سال داشته باشد، یا اگر مبتلا به دیابت، سندرم متابولیک و اضافه وزن شدید باشد، پزشک متخصص احتمالاً تغییرات سبک زندگی را برای ایشان تجویز می‌کند و ممکن است بر اساس ریسک خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی مانند حمله قلبی یا سکته، داروهای فشار خون را نیز به فرآیند درمان اضافه کند. فشار خون بالای سطح دو: فشار سیستولی 140 میلی‌متر جیوه یا بالاتر و فشار دیاستولیک 90 میلی‌متر جیوه یا بالاتر است. در این مرحله از فشار خون بالا، پزشک معالج ممکن است ترکیبی از  چند داروی فشار خون و تغییر سبک زندگی را تجویز کند. فشار خون بحرانی: فشار سیستولی بالاتر از 180 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک بالاتر از 120 میلی‌متر جیوه است. اگر به دنبال اندازه گیری با فشارسنج‌های خانگی، فشار خون شما به طور ناگهانی از 180/120 میلی‌متر جیوه فراتر رفت، پنج دقیقه صبر کنید و سپس دوباره فشار خون خود را اندازه‌گیری نمائید. لازم است بدانید فشار خون در این محدوده نیاز به مراقبت فوری پزشکی و مراجعه به مرکز درمانی دارد. اگر علائمی مانند درد قفسه سینه، سردرد، تنگی نفس یا تغییرات بینایی در زمانی که فشار خون به این میزان بالا می رود رخ داد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

برای پیشگیری یا مدیریت فشار خون بالا چه کاری می‌توان انجام داد؟

بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌توانند با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، فشار خون خود را به محدوده سالم کاهش دهند. شماری از این اقدامات عبارتند از:
  • حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی در هفته (حدود 30 دقیقه در روز، 5 روز در هفته)
  • عدم استعمال دخانیات
  • داشتن برنامه غذایی سالم، از جمله محدود کردن سدیم (نمک) و الکل
  • حفظ وزن سالم
  • مدیریت استرس
  • اندازه‌گیری صحیح و منظم فشار خون در منزل

ویژگی‌های رژیم‌های مناسب فشار خون بالا

حفظ رژیم غذایی مناسب جهت کنترل فشار خون چندان ساده نخواهد بود ولی می‌تواند تأثیر مستقیم و چشم‌گیری در نوسانات آن داشته باشد. همانطور که می‌دانیم نمک در افزایش فشار خون تاثیرگذار است، اما یک رژیم غذایی مناسب و سالم غنی از میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات کم چرب، لوبیا، آجیل، کربوهیدرات‌ها، غلات کامل و چربی‌های غیراشباع بسیار بیشتر از به حداقل رساندن مصرف نمک در تنظیم فشار خون نقش دارد. باید بدانید که یک لیست غذایی جادویی برای کنترل فشار خون وجود ندارد، اما رژیم‌های غذایی توصیه شده در منابع علمی مختلف، پایه و اساس یک استراتژی غذایی مفید در کاهش فشارخون هستند. طبق مطالعات، انواع رژیم‌های غذایی DASH و رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای تاثیرات مثبت چشمگیری را در کاهش فشار خون بالا و پیشگیری از عوارض آن نشان داده اند. طبق این شواهد علمی چند نمونه از توصیه‌های غذایی کاهنده فشار خون به شرح زیر است:
  • ماهی، آجیل و حبوبات (مانند لوبیا) را بیشتر مصرف کنید
  • سعی کنید هر روز، تناسب بین کالری دریافتی و کالری سوزانده شده داشته باشید
  • سبزیجات و میوه‌ها را با تنقلات، دسرهای شیرین یا میان وعده‌های نمکی جایگزین کنید
  • نان، پاستا و سایر غذاهای غنی از کربوهیدرات که دارای غلات کامل هستند را به جای آرد سفید بسیار تصفیه شده استفاده نمائید
  • به جای نوشیدن آب میوه، میوه مصرف کنید
  • از چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، کانولا، سویا، بادام زمینی، ذرت، یا روغن گلرنگ به جای کره، روغن نارگیل یا روغن هسته پالم استفاده کنید
  • به جای غذاهای کنسرو شده یا فرآوری شده، از غذاهای تازه استفاده نمائید
  • تا حد امکان غذاهای کم سدیم (کم نمک) مصرف کنید. پیشنهاد می‌شود به جای نمک، گیاهان، ادویه‌ها، سرکه یا سایر طعم دهنده‌های کم نمک مصرف نمائید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *